Kronik psikiyatri hastalarının morbidite ve mortalite oranları genel nüfustan daha yüksek, yaşam beklentileri daha düşüktür. Mortalitenin sebepleri ruhsal hastalık kaynaklı olmaktan ziyade, kardiyovasküler, solunum, malign hastalık veya ilaçların yan etkileri ile ilişkili sorunlardır. İlaçların yan etkileri mortaliteyi arttırdığı gibi, hastaların ilaç uyumunu azaltmakta ve hastaların tedaviyi bırakması ile sonuçlanabilmektedir. Antipsikotik ilaçlar şizofreni, bipolar bozukluk başta olmak üzere birçok psikiyatrik hastalıkta kullanılmaktadır. Antipsikotiklerin hematolojik, kardiyovasküler ve nörolojik yan etkileri bulunmaktadır. Bu yan etkilerden biri de antipsikotiklerin akut iskemik inme riskini arttırmasıdır. Antipsikotik klozapin kullanımı ile ilişkili olduğu düşünülen akut iskemik inme olgusu sunulmuştur. Olgu: 10 yıldır bipolar bozukluk tanısı ile takip edilen ek organik hastalığı olmayan, 31 yaşındaki erkek hasta yüzde asimetri, sol kolda güçsüzlük şikayeti ile acile başvurdu. Anamnez sonrası son 2 yıldır antipsikotiklerden leponex 500mg ve lithuril 400mg kullandığı öğrenildi. Yapılan nörolojik muayene, Kranyal Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Kranyo-servikal Bilgisayarlı Tomografik Anjiografi (BTA) görüntülemeleri sonrası sağ medial cerebral arter (MCA) M1 oklüzyonu saptanan hastaya ıntravenöz trombolitik (IV TPA) tedavi ve trombektomi işlemi için kliniğimize yatışı yapıldı. TPA ve trombektomi tedavileri uygulanan hastada herhangi bir defisit kalmadı. İnme etiyolojisi için genç inme protokolü [rutin biyokimya, kardiyolojik muayenene, Elektrokardiyografi, Ekokardiyografi), kronik enfeksiyon ve vaskülit markerları] uygulandı. Yapılan tetkiklerde özellik saptanmayan hastanın, yaşadığı akut iskemik inme sebebinin antipsikotik kullanımı olabileceği düşünüldü. Yapılan çalışmalarda antipsikotik kullanımının akut inme riskini % 50 ile %100 oranında arttırdığı bildirmiştir.
Kronik psikiyatri hastalarının fiziksel sağlığı için psikiyatri hemşireleri, uygulamalarda sağlıklı davranışları geliştirmeye yönelik girişimler oluşturmalıdır. Güvenli ilaç kullanılması koşunda eğitici programlar desteklenmeli, çeşitli izlem araçları oluşturulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Antipsikotik kullanımı, İnme, Hemşirelik
|
