Bu bildiride, diyabet tedavisinde kullanılan mobil uygulamalar ve inovatif yaklaşımların önemi açıklanmıştır.
Günümüzde teknolojinin her alanda kullanılmasıyla kronik hastalıklarda mobil uygulamaların kullanımında artış görülmektedir. NICE (The National Institute for Health and Care Excellence) yaptığı çalışmada, tip 2 diyabetli bireylerin mobil teknoloji kullanımına bağlı öz yönetim algıları incelenmiş; diyabeti yönetmede ve öz bakım faaliyetlerini sürdürmede teknolojiyi kullanan bireylerin daha iyi olduğu belirlenmiştir. Yapılan bir metaanaliz çalışmasında ise mobil uygulamaların diyabette daha çok glukoz kontrolünde kullanıldığı, hasta eğitimi yönünden bu uygulamaların geliştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Diyabet önleme programının yüklü olduğu mobil bir uygulamada, adımsayar akıllı telefon üzerinden kullanılmış, günlük mesajlar (push notification), videolar, animasyonlar ile program desteklenmiştir. Çalışmada deney grubunun kan basınçlarının, doymuş yağ tüketim miktarlarının, HbA1c seviyelerinin, kontrol grubuna oranla daha iyi olduğu ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonucunda, diyabeti önlemede mobil uygulama üzerinden verilen eğitimin etkin ve başarılı olduğu, bireyi bilgi, tutum ve davranış yönünden çok boyutlu olarak pozitif yönde etkilediği vurgulanmıştır.
Günümüz teknolojisinde, cep telefonları ile diyabet eğitimi verilmekte, görüntülü ayak muayeneleri yapılmakta, egzersizler teşvik edilmekte, öğünlerdeki karbonhidrat miktarları hesaplanarak uygun insülin dozları önerilmekte, ilaç veya insülin uygulama zamanları da hatırlatılabilmektedir. Diyabet tedavisindeki son gelişim ise; sürekli glukoz monitorizasyon (SGM) sistemi ile kan şekerinin 24 saat boyunca izlenmesinin mümkün olduğu inovasyondur. Bu sistem sayesinde hasta, diyet ve yaşam tarzıyla ilişkili yanlışları kolaylıkla fark edebilmekte, çok daha etkin ve hızlı bir biçimde tedavi değişikliklerini yapabilmektedir. Sistemde cilt üzerine yerleştirilen bir aparat 14 gün süreyle, her 5 dakikada bir kesintisiz kan şekeri ölçümü yapmaktadır. Üzerine yaklaştırılan özel bir cihaz ile ya da cep telefonuna yüklenen bir programla anlık kan şekeri düzeyi bu aparat yoluyla öğrenilmekte ve cihaz gün boyu 5 dakika arayla yaptığı ölçümleri saklanarak; günlük, haftalık ya da gece-gündüz istatistiklerini raporlanabilmektedir. Bu sayede kan şekerinin parmaktan sürekli delinerek alınmasına gerek kalmamaktadır.
Sonuç olarak; diyabetli hastanın sosyal hayatının kesintiye uğramaksızın eğitim alabilmesi, dinlenme ve eğitim zamanlarını belirleyebilmesi, öğrendiklerini gözden geçirebilmesi mobil uygulamalar sayesinde kolaylaşmaktadır. Bu durum maliyeti azaltmakta, sağlık hizmetlerine kolay ulaşılması nedeniyle hastaların yaşam kalitesi yükselmekte, akut komplikasyonların erken fark edilebilmesine yardımcı olmakta, sağlık çalışanlarının ve diyabet hemşiresinin iş yükünü azaltmakta, hastalığa karşı bilgisini ve otonomisini artırmaktadır. Dolayısıyla diyabetli bireylerin ve ailelerinin diyabetteki son teknolojik ve mobil uygulamalardan yararlanabilmeleri için farkındalıklarının arttırılması ve uygulamaların yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabet, İnovasyon, Mobil Uygulamalar.
|
