Travmatik olaylar, bireyin yaşantısını olduğu kadar fiziksel ve ruhsal iyi oluş halini de tehdit eden sarsıcı ve yıkıcı yaşantılardır. Travmatik olayların, anksiyete, depresyon belirtileri, alkol ve madde bağımlılığı veya kötüye kullanımı, intihar ve travma sonrası stres bozukluğu gibi sonuçları olmaktadır. Travmatik olaylara maruz kalan bireylere bakım veren hemşireler travma sonrası stres bozukluğunun belirtilerine benzer belirtiler yaşamakta bu durum ikincil travmatik stres olarak adlandırılmaktadır. İkincil travmatik stres hemşirelerin stresle başa çıkma tarzlarını etkilemektedir.
Bu araştırma, hemşirelerdeki ikincil travmatik stres düzeyi ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma nicel araştırma modeli olarak tanımlayıcı, ilişkisel olarak tasarlanmıştır. Çalışma örneklemini, İstanbul Fatih Sultan Mehmet Hastanesinde görev yapmakta olan 119 hemşire oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcıların ikincil travmatik stres düzeylerini ölçmek amacıyla ‘‘İkincil Travmatik Stres Ölçeği’’, stresle başa çıkma tarzlarını ölçmek amacıyla ‘‘Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği’’ kullanılmıştır.
Hemşirelerin %88.2’si kadın, %11.8’i erkektir. Çalışmaya katılan hemşirelerin %44.5‘i 25-29 yaş aralığındadır. Hemşirelerin %56.3’ü evli, %59.7’si lisans mezunudur. Hemşirelerin ikincil travmatik stres puanı (ort = 40,6 ± 14,7) olarak bulunmuştur. Hemşireler stresle başa çıkma tarzlarından en sık kendine güvenli yaklaşıma en az sosyal desteğe başvurmaktadır. Stresle başa çıkma tarzları ölçeği alt boyutlarından iyimser yaklaşım ve kendine güvenli yaklaşımla ikincil travmatik stres puanı arasında istatistiksel açıdan negatif yönde, çaresiz yaklaşımla ise istatistiksel açıdan pozitif yönde anlamlı ilişki vardır. İkincil travmatik stres yaşayan hemşireler, stresle etkili olmayan yöntemlerle başa çıktığından, hemşirelerin stresle etkili başa çıkma tarzların geliştirilmesi için desteklenmesi, özel yaklaşımlar ve eğitimler planlanması önemlidir.
Anahtar Kelimeler: İkincil travmatik stres, stresle başa çıkma tarzları, sağlık çalışanları, hemşire
|
