Yapay zeka en geniş tanımıyla, komutları yerine getirmek için insan zekasını taklit eden ve elde ettikleri bilgilere göre tekrarlı bir şekilde mekanizmalarını iyileştiren ve geliştiren sistemlerdir. Hemşirelik disiplini de gelişen ve değişen çağda yapay zeka teknolojilerini, bakımlarına dahil etmeye başlamıştır. Hemşirelikte yapay zeka tabanlı teknolojilerin dikkatli ve kapsamlı bir şekilde geliştirilip uygulanması ile hemşirenin iş yükünün azalması ve hasta memnuniyetinin artacağı düşünülmektedir. Bu araştırmada hemşirelik alanında yapılan yapay zeka çalışmalarının bibliyometrik analiz ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bibliyometrik analiz, literatürdeki farklı kalıpları tanımlayabilmekte, alandaki en üretken yazarları, ülkeleri, zamanlarının belirlenmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada veri toplama aşamasında web of science veri tabanı kullanılarak ‘hemşirelik’, ‘yapay zeka’ ve ‘bakım’ anahtar kelimeleri kullanmış, derleme türü makalaleler analize dahil edilmemiştir. Analiz sonucunda 1994-2022 yılları arasında yayınlanmış 67 araştırma makalesi incelenmiştir. Verilerin analizinde vosWiever ve Web of Science programları kullanılmıştır. Hemşirelik alanında yapay zekaya ilişkin yapılan ilk çalışma 1994 yılında yayınlanmış olup 2017 yılından sonra yapılan çalışmaların sayısı giderek artmıştır. Çalışmaların %20.8’i 2020 ve 2022 yılında, %23.8’i 2021 yılında yayınlanmıştır. Veriler incelendiğinde ise en çok kullanılan anahtar kelimelerin ‘yapay zeka’, ‘hemşirelik’, ‘yaşlı bakımı’, ‘sensör’, ‘akıllı telefon’, ‘makine öğrenmesi’, ‘hemşirelikte etik’, ‘robot’ olduğu görülmüştür. İncelenen çalışmaların %30’u Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılmakla birlikte İspanya, Japonya, İngiltere, Kanada, Brezilya ise hemşirelik alanında yapay zeka alanında çalışmalar yapan diğer ülkelerdir. Çalışmaların benzer alanda ve ülkelerde yoğunlaşması, hemşirelik alanında yapay zeka çalışmalarının derinleşmesine gerek olduğunu göstermektedir. Bu alanda çalışan araştırmacıların artması ve araştırmaların farklı ülkelerde de yapılması hemşirelik disiplinin gelişmesine önemli katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Yapay Zeka, Bakım, Bibliyometrik Analiz
|
