Dünya Sağlık Örgütü güvenli kanı “verildiği kişide herhangi bir tehlike ya da hastalık oluşturmayan, enfeksiyon etkenlerini veya zararlı yabancı maddeleri içermeyen kan” olarak tanımlamaktadır. Kan ve kan ürünü kullanımı hastalıkları tedavi etmek, hastanın yaşamını kurtarmak ya da klinik durumunu düzeltmek amacıyla uygulanan hayatı kurtarıcı bir yöntemdir. Bunun yanı sıra erken ve geç komplikasyonları görülebilen multidisipliner bir yaklaşımı gerektiren oldukça riskli bir tedavi şeklidir.
Hemovijilans, kan ürünü kullanımı kaynaklı her türlü beklenmeyen ve istenmeyen etkilerin değerlendirilmesi, toplanması, tekrar oluşumunun önlenmesi; kanın alıcıdan alınıp vericiye verilmesi sürecindeki transfüzyon zincirini kapsar. Uluslararası Hemovijilans Ağı 37 ülke ve bölgesel sistemde kullanılmaktadır. İşbirliği, deneyim, paylaşım ve karşılaştırma esaslı kurulan uluslararası ağ; tanımlar, eğitimler ve yıllık seminerler yapmaktadır. Ülkemizde ise hemovijilans 2016 yılında Ulusal Hemovijilans Rehberi ile tanımlanmıştır. Türk Hematoloji Derneği 2015-2017 yılları arasında “Akut Transfüzyon Reaksiyonlarının Analizi ve Transfüzyon Hemşiresi ~ Hemovijilans Hemşiresi Model Projesi” isimli altyapı projesi ile ülkemizin farklı illerinden 20 hemovijilans hemşiresi yetiştirmiştir.
Kan merkezinden kanın çıkması ve kanın kullanıldığı ilgili birim arasında koordinasyonu sağlayan kişiler hemovijilans kontrol hemşireleridir. Kan bağışıyla ilgili güvenli bilgiyi sağlamak, hastane ve kan birimlerini istenmeyen olay, reaksiyonlara karşı uyarmak gibi görevleri bulunmaktadır. Hemovijilans Hemşiresi 7500 ünite/yıl ve altında transfüzyon gerçekleştirilen hastanelerde en az bir kişi olarak istihdam edilmektedir. Hemovijilans Hemşiresi; transfüzyon komitesine bağlı olarak çalışmaktadır. Hastanede gerçekleştirilen tüm transfüzyonları takip etmek, periyodik eğitimler düzenlemek, uygunsuzlukları transfüzyon komitesine bildirmek ve kayıt tutmak gibi görevleri bulunmaktadır. Transfüzyon uygulamaları hemşirelerin en önemli uygulama süreçlerinden birisi olup güvenli bir kan ve kan ürünü transfüzyonu, kaliteli bir hemşirelik hizmeti sunulduğunun göstergesidir.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Hemovijilans, Sağlık
|
