YouTube platformuna yüklenen sağlık eğitimi ile ilgili videoların kalitesi ve içeriğinin denetlenememesinden kaynaklı hastalar için risk oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı inhaler ilaç kullanım becerisi geliştirmede bir eğitim kaynağı olarak kullanılabilecek YouTube videolarının kalitesini ve içeriğini analiz etmektir.Videolar "inhaler", "inhaler ilaç kullanımı", "kuru toz inhaler", "ölçülü doz inhaler" ve "nebulizatör" anahtar kelimeleri kullanılarak YouTube platformunda aratıldı. Dahil edilme kriterlerini karşılayan 311 videonun 178’i araştırmaya dahil edildi. Videolar ‘‘Global Quality Score (GQS)’’, ‘‘Journal of the American Medical Association (JAMA) Benchmark Criteria’’ ve araştırmacılar tarafından uluslararsı kılavuzlar temel alınarak oluşturulan inhaler işlem basamaklarının değerlendirildiği ‘‘İnhaler Uygulama Checklisti’’ ile değerlendirilmiş ve istatistiksel analiz yapılmıştır. Değerlendirilen videoların GQS puan ortalamalarının 3,70±1,24 olduğu (orta kalite), JAMA puan ortalamalarının 2,22±0,60 olduğu saptanmıştır. Video içerik anlatıcısı ‘’hemşire’’ ve ‘’doktor’’ olanların, JAMA ve GQS skorlarının istatistiksel olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır (p=0.001). Video içerik yükleyicisi olarak profesyonel organizasyonların JAMA ve GQS’den aldıkları puanların bireysel video içerik yayınlayıcılarına göre anlamlı şekilde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p=0.019) (p=0.001). Video içerikleri incelendiğinde ölçülü doz inhaler (ÖDİ) ile ilgili videoların en çok atladığı işlem basamağının ‘‘ağzını çalkalama’’ (29.1%) olduğu, nebülizatör kullanım becerisi gösteren videolarda en çok uygulanmayan işlem basamağının ‘‘en fazla 5 ml ilaç koyma’’ ve ‘‘cihaz temizliği’’ (41.9%) olduğu, kuru toz inhaler (KTİ) kullanım becerisi gösteren videolarda ise en fazla uygulanmayan işlem basamağının ‘‘burnundan nefes verme’’ (37.5%) olduğu saptanmıştır. KOAH ve astım gibi solunum yolu rahatsızlıklarından muzdarip hastalar ile birebir temas halinde olan, hastalığın öz yönetimi konusunda hastayı destekleyen ve eğitim veren hemşirelerin daha etkin bir şekilde bu platformlarda aktif olması gerektiği görüşündeyiz.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, İnhaler İlaç Kullanımı, Eğitim
|