Serebrovasküler hastalık yani inme beyine giden kan damarlarının tıkanıklığıdır. İnmenin yarattığı sonuçlar değişkenlik gösterir ve karmaşıktır. İnme sadece nörolojik ve fiziksel fonksiyonları etkilemekle kalmaz aynı zamanda hayatta kalanlarda günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılığa neden olurken, bilişsel ve mental bozukluklara da yol açar. İnme geçiren hastaların yaklaşık olarak yarısından çoğunda engellilik durumu bulunmaktadır. Dünyada ortalama yaşam süresi beklentisi arttıkça daha fazla sayıda hasta serebrovasküler hastalığın sekelleriyle yüzleşecektir. Hastalar inme ile daha uzun süre mücadele edecekler ve hayatın fiziksel, zihinsel ve sosyal yönleriyle daha uzun süre baş etmek zorunda kalacaklardır. Bu durum bireylerde fonksiyonel durumda bağımlılığa neden olmaktadır. Fonksiyonel durum; bireyin bedensel, ruhsal, sosyal iyilik halinin ve genel sağlık durumunun bir göstergesidir. Sağlık profesyonelleri yetersizliği olan hastaların bakımında karar verirken sıklıkla fonksiyonel durumla ilgili bilgi almaktadırlar.
Psikolojik dayanıklılık, kişinin olumsuz koşulların üstesinden başarıyla gelebilme ve uyum sağlayabilme yeteneğidir. Psikolojik dayanıklılık, bireysel sağlık için koruyucu bir faktördür ve inme hastalarının bilişsel aktivitelerinin dinamik tepkisini öngörmede yardımcı olabilir. Bu nedenle sağlık personeli, hastayla ilgilenirken hastaların fiziksel ve zihinsel sağlığını geliştirmek için hastaların psikolojik yönden olumsuz duygularına dikkat etmeli ve hastanın psikolojik yükünü azaltmak için uygun önlemleri almalıdır. Psikolojik dayanıklılık anlayışını artırmak ve öz etkililik ve başa çıkma stratejilerini, inme hastalarının psikolojik rehabilitasyonunu iyileştirmek için bir temel almak gerekmektedir. Öz etkililik, “kişinin ileriye dönük durumları yönetmek için gerekli eylem yollarını organize etme ve yürütme yeteneklerine olan inançları” olarak tanımlanmıştır Öz etkililik, hastanın başa çıkma yeteneğini ve engelleme toleransını geliştirebilen ve psikolojik dayanıklılığını artırabilen öz düzenleme sürecinde önemli bir rol oynar.
Hastaların fonksiyonel durumlarının, öz etkililik düzeylerinin ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin değerlendirilmesi tedavinin devamında hastanın iyileşmesine sürecine katkı sağlamak açısından önemlidir. Yapılan çalışmalarda inmeli hastalarda fonksiyonel bağımsızlık düzeylerinin hastaların öz etkililik ve psikolojik dayanıklılığını etkilediği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: İnme, Fonksiyonel Durum, Öz-etkililik, Psikolojik Dayanıklılık
|
