Amaç: Bu araştırma karaciğer nakli hastalarının psikolojik sağlamlık düzeyi ile akılcı ilaç kullanımı arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla ilişkisel tanımlayıcı olarak yapıldı.
Materyal ve Metot: Araştırma Ocak 2020 ile Haziran 2021 tarihleri arasında Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsünde yapıldı. Araştırmanın örneklemini 114 karaciğer nakli olmuş hasta oluşturdu. Verilerin toplanmasında Sosyodemografik Veri Formu, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği kullanıldı. Çalışmanın yapılması için gerekli kurum izni ve etik kurul izni alındı. Veriler yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı.
Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeğinden aldıkları ortalama puan 80.0 ± 9.53 olarak (yüksek) hesaplandı. Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeğinden alınan ortalama puan 18.19 ± 5.69 olarak (normal) belirlendi. Psikolojik sağlamlık ölçeğinde; sigara kullanan hastaların ve ilaç kullanımı ile ilgili bilgiyi hekimden alan hastaların aldıkları puanlar istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek bulundu (p<0.05). Akılcı İlaç Kullanımı ölçeğinde; okur-yazar olan, özel sağlık sigortasına sahip olan ve nakil üzerinden 13-18 ay geçmiş olan hastaların aldıkları puan istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek bulundu (p<0.05). Akılcı ilaç kullanımı ve kısa psikolojik sağlamlık ölçekleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadı (p>005).
Sonuç: Bu araştırmada katılımcıların akılcı ilaç kullanım düzeyi yüksek, psikolojik sağlamlık düzeyi ise normal bulundu. Akılcı ilaç kullanımı ve psikolojik sağlamlık ölçekleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadı. Bu sonuçlar doğrultusunda hemşireler; karaciğer nakli olmuş hastaların akılcı ilaç kullanımı ilkelerine uygun hareket edip etmediğini takip etmeli, taburculuk eğitiminde bu konuda eğitimler vermeli bununla birlikte hastaları psikolojik sağlamlık açısından değerlendirmeli ve rehberlik etmelidir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı, hasta, hemşire, karaciğer nakli, psikolojik sağlamlık.
|
