Amaç: Bu çalışmanın amacı Multipl Skleroz (MS) hastalarında kişilik özelliklerini belirlemek, stigma, depresyon ve yaşam kalitesi ile olan ilişkisini incelemektir.
Metod: Tanımlayıcı, vaka-kontrol niteliğinde olan bu çalışmaya 80 MS hastası ve 96 sağlıklı kontrol grubu dahil edildi. Araştırmanın verileri online olarak Haziran-Temmuz 2022 tarihleri arasında toplandı. Verilerin toplanması amacıyla hasta/kişi tanılama formu, Eysencek Kişilik Anketi- Gözden Geçirilmiş Kısa Formu, Nöroyaşam Kalitesi-Stigma Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri ve MS Yaşam Kalitesi Ölçeği-54 kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan hastalarının çoğunluğu kadın (%66) ve yaş ortalaması 43.01 (±11.2) idi. Tanı süresinin 12.3 (±8.2) olan hastaların büyük çoğunluğunun yardımcı araç gereç kullanmadığı (%75.0) belirlendi. Kontrol grubundaki bireylerin yaş ortalaması ise 38.84 (±14.2) idi ve yaş değişkeni dışında (p=0.006) diğer sosyodemografik veriler açısından MS hastaları ile arasında anlamlı fark yoktu (p>0.05). Yaş değişkeni kontrol altına alındığında nörotisizm alt boyut puan ortalamasının kontrol grubuna göre daha yüksek (p=0.003) ve dışadönüklük alt boyut puan ortlamasının ise daha düşük olduğu saptandı (p=0.018). Psikotisizm alt boyut puan ortlaması açısından ise gruplar arasında anlamlı fark yoktu (p=0.786). Ayrıca dışadönüklük puan ortalamasının stigma (p<0.05) ve depresyon ile ters yönlü (p<0.01), yaşam kalitesi fiziksel alt boyutu ile pozitif korelasyon gösterdiği saptandı (p<0.01). Nörotisizm ve psikotisizm alt boyutlarının ise stigma ve depresyon ile pozitif, yaşam kalitesi tüm alt boyutları ile negatif korelasyon gösterdiği belirlendi (p<0.01).
Sonuç: Kontrol grubu ile kıyaslandığında MS hastalarının daha fazla nörotik kişilik özelliğine sahip olduğu ve kişilik özelliklerinin stigma, depresyon ve yaşam kalitesi ile ilişkili olduğu saptandı. Yaşam kalitesini artırmak amacıyla hastaların kapsamlı değerlendirilmesi ve kişilik özelliklerinin dikkate alınması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Multipl skleroz, kişilik özellikleri, stigma, depresyon, yaşam kalitesi
|