Dünyada ve ülkemizde yaşlı nüfus giderek artmakta ve bu durum sağlık, sosyal ve ekonomik açıdan bir yük oluşturmaktadır. Özellikle aile yapılarının küçülmesi ile birlikte yaşlı bireyler evde yalnız kalmaya başlamıştır. Bu nedenle yapay zeka uygulamaları insanlara yardımlı yaşamı sağlamak ve sağlık bakım hizmetlerini etkin bir şekilde yürütebilmek için oldukça önemli bir alan haline gelmiştir. Dördüncü sanayi devrimi tüm sektörlerde olduğu gibi sağlık sektörü üzerinde de önemli etkiler oluşturarak sağlık 4.0 kavramının oluşmasına ve sağlıkta dijitalleşmenin hızlanmasına katkı sağlamıştır. Yapay zeka alanındaki bu ilerlemeler, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda da ele alınmış ve Dünya Sağlık Örgütü her yerde ve herkes için sağlık vizyonunu geliştirmek amacıyla dijital sağlık üzerine 4 yıllık bir küresel strateji raporunu yayınlamıştır. Bu rapora göre dijital sağlık “sağlığı iyileştirmek ve geliştirmek için dijital teknolojilerin benimsenmesi” olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda, yaşlıların daha kolay ve daha iyi yaşamalarına yardımcı olmak için yapay zeka uygulamaları günümüzde oldukça artmıştır. Bu sistematik incelemede ise yaşlı bireylere yönelik oluşturulan yapay zeka uygulamaları ele alınmış ve çalışmalar sistematik bir şekilde incelenmiştir. Bu doğrultuda ilgili araştırmalara ulaşabilmek için “artificial intelligence”, “older” ve “elder” kelimeleri kullanılmış ve Pubmed, Web of Science, ScienceDirect veri tabanları taranmıştır. Yaşlı nüfusun artması ile birlikte huzurevlerinde ve bakım evlerinde hastalarının banyo yapma, saç yıkama ve giyinme gibi bireysel bakım ihtiyaçlarını karşılayabilen bakım robotları (Robot hemşire Cody ve Paro) tasarlanmıştır. Ayrıca, yaşlı bireyler için tasarlanan yapay zeka uygulamaları çoğunlukla demans, ilaç kullanımı, egzersiz ve acil uyarı sistemleri kapsamında oluşturulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Dijital, sağlık, teknoloji, yapay zeka, yaşlı
|
