Kronik psikiyatri hastalarýnýn morbidite ve mortalite oranlarý genel nüfustan daha yüksek, yaþam beklentileri daha düþüktür. Mortalitenin sebepleri ruhsal hastalýk kaynaklý olmaktan ziyade, kardiyovasküler, solunum, malign hastalýk veya ilaçlarýn yan etkileri ile iliþkili sorunlardýr. Ýlaçlarýn yan etkileri mortaliteyi arttýrdýðý gibi, hastalarýn ilaç uyumunu azaltmakta ve hastalarýn tedaviyi býrakmasý ile sonuçlanabilmektedir. Antipsikotik ilaçlar þizofreni, bipolar bozukluk baþta olmak üzere birçok psikiyatrik hastalýkta kullanýlmaktadýr. Antipsikotiklerin hematolojik, kardiyovasküler ve nörolojik yan etkileri bulunmaktadýr. Bu yan etkilerden biri de antipsikotiklerin akut iskemik inme riskini arttýrmasýdýr. Antipsikotik klozapin kullanýmý ile iliþkili olduðu düþünülen akut iskemik inme olgusu sunulmuþtur. Olgu: 10 yýldýr bipolar bozukluk tanýsý ile takip edilen ek organik hastalýðý olmayan, 31 yaþýndaki erkek hasta yüzde asimetri, sol kolda güçsüzlük þikayeti ile acile baþvurdu. Anamnez sonrasý son 2 yýldýr antipsikotiklerden leponex 500mg ve lithuril 400mg kullandýðý öðrenildi. Yapýlan nörolojik muayene, Kranyal Bilgisayarlý Tomografi (BT) ve Kranyo-servikal Bilgisayarlý Tomografik Anjiografi (BTA) görüntülemeleri sonrasý sað medial cerebral arter (MCA) M1 oklüzyonu saptanan hastaya ýntravenöz trombolitik (IV TPA) tedavi ve trombektomi iþlemi için kliniðimize yatýþý yapýldý. TPA ve trombektomi tedavileri uygulanan hastada herhangi bir defisit kalmadý. Ýnme etiyolojisi için genç inme protokolü [rutin biyokimya, kardiyolojik muayenene, Elektrokardiyografi, Ekokardiyografi), kronik enfeksiyon ve vaskülit markerlarý] uygulandý. Yapýlan tetkiklerde özellik saptanmayan hastanýn, yaþadýðý akut iskemik inme sebebinin antipsikotik kullanýmý olabileceði düþünüldü. Yapýlan çalýþmalarda antipsikotik kullanýmýnýn akut inme riskini % 50 ile %100 oranýnda arttýrdýðý bildirmiþtir.
Kronik psikiyatri hastalarýnýn fiziksel saðlýðý için psikiyatri hemþireleri, uygulamalarda saðlýklý davranýþlarý geliþtirmeye yönelik giriþimler oluþturmalýdýr. Güvenli ilaç kullanýlmasý koþunda eðitici programlar desteklenmeli, çeþitli izlem araçlarý oluþturulmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Antipsikotik kullanýmý, Ýnme, Hemþirelik
|
