Astým çocukluk çaðýnda sýk görülebilen kronik bir solunum yolu hastalýðýdýr. Nefes almak yani inspiryum istemli bir olay olup, elektrik süpürgesinin vakumlama özelliðine benzetilmektedir. Nefes vermek (ekspirasyon) ise pasif bir olaydýr. Her nefes alýþ vücuda oksijen girmesi her nefes veriþ ise vücuttan karbondioksitin çýkmasý anlamýna gelir. Solunum sistemi içerisinde bulunan düz kas istemli olarak kontrol edilebilen bir yapý deðildir. Yani kasýlmasý tamamen dýþ etkenler sebebiyle oluþur. Mukozal tabaka mukus salgýlayan bir yapýdýr, solunum sisteminin nemli kalmasýný ve iç yüzeyin kayganlaþmasýný saðlar. Astýma sebep olan tetikleyiciler spesifik deðildir. Her hasta için farklý deðiþkenler söz konusudur ve bu durum solunum sekresyonlarýnýn artmasý ve solunum yolundaki kaslarýn kasýlmasýna dolayýsýyla hastalarýn ekspiryum sýrasýnda zorlanmasýna, ekspiryum süresinin uzamasýna ve hastalarýn hayat kalitesinin düþmesine sebep olmaktadýr. Yani nefes almakla ilgili bir problem yoktur. Astým hastalarý astým krizine girdiðinde inspiryum ve ekspiryum esnasýnda hýrýltý duyulur. Astým hastasý olan çocuða yaklaþýmda çocuk ve aile ile iþbirliði yapýlmalý, ev, okul ve çevre hayatý mümkün oldukça çocuða göre düzenlenmelidir. Astým krizini tetikleyici faktörler baþta sigara olmak üzere hava kirliliði, araba egzozu, boya, astbest, polen, stres, gibi birçok faktör de astým krizine sebep olabilen deðiþkenlerdir. Son zamanlarda prevalansý artmýþ olan astýmý engelleyebilmek için astýmý tetikleyici faktörlerin bilinmesi, korunma yollarýn kiþiye özgü olarak belirlenerek uygun tedavinin düzenlenmesi ve tedaviye uyumun saðlanmasý için multidisipliner bir yaklaþým sergilenmelidir.
Anahtar Kelimeler: Astým, Çocuk, Tetikleyici Faktörler, Hemþirelik Yaklaþýmlarý.
|