Giriþ: Diyabetik ayak bireylerin hayatýný olumsuz etkileyen, hastane yatýþlarýnýn uzun sürdüðü ve tedavi maliyeti fazla olan bir komplikasyondur. Bu komplikasyonun baþarýlý bir þekilde yönetilebilmesi için bireyin ayak bakým davranýþlarý, öz etkililik ve öz bakým güçlerin yeterli olmasý gerekmektedir.
Amaç: Diyabetik ayak yarasý olan ve olmayan bireylerin ayak bakým davranýþlarýnýn özetkililik ve özbakým aktivitelerine etkisinin belirlenmesi ayrýca ayak bakým davranýþlarýný, özetkililik ve öz bakým aktivitelerini etkileyen sosyodemografik ve hastalýða özgü deðiþkenlerin belirlenmesi amacýyla gerçekleþtirilmiþtir.
Gereç ve Yöntem: Tanýmlayýcý kesitsel tipte planlanan çalýþma G-power analizine göre 2021-2022 tarihleri arasýnda Samsun Ondokuz Mayýs Týp Fakültesi Hastanesi, Samsun Vezirköprü Devlet Hastanesi ve Çorum Erol Olçok Eðitim ve Araþtýrma Hastanelerinde dahiliye/endokrin/diyabetik ayak polikliniklerine/ servislerine baþvuran/yatýþý yapýlan toplam 120 hasta ile gerçekleþtirilmiþtir. Veriler Hasta Tanýlama Formu, Ayak Bakýmý Davranýþ Ölçeði (ABDÖ), Diyabetik Ayak Bakýmý Öz Etkililik Ölçeði (DABÖÖ), Diyabet Öz-Bakým Ölçeði (DÖBÖ) kullanýlarak elde edilmiþtir. Veriler SPSS 22 paket programýna aktarýlarak Kruskall Wallis H Testi, t-Testi, Mann Whitney U testi, ANOVA testi ile analiz edilmiþtir.
Bulgular: Hastalarýn yaþ ortalamasý sýrasýyla diyabetik ayak yarasý (DYA) olanlarda 65,00±10,64, DYA olmayanlarda 59,85±12,12’dir. DYA olan hastalarýn ölçek puanlarý ayak bakým davranýþlarý puaný 44,58±11,03, diyabetik ayak bakýmý öz etkililik puaný 43,68±22,77 ve diyabet öz bakým puaný 71,08±13,01 olduðu; DYA olmayan hastalarýn ise ayak bakým davranýþlarý puaný 46,33±11,62, diyabetik ayak bakýmý öz etkililik puaný 52,63±23,61 ve diyabet öz bakým puanýnýn 71,20±13,99 olduðu tespit edilmiþtir.
Ölçekler arasý iliþki incelendiðinde ayak bakým davranýþlarý ile diyabetik ayak bakýmý öz etkililik ve diyabet öz bakým puanlarý arasýnda anlamlý pozitif yönde bir iliþki elde edilmiþtir.
Tartýþma ve Sonuç: DYA’sý olmayan bireylerin öz etkililik puaný DYA’sý olan bireylerden daha yüksekti. Bu nedenle bireylerin ayak yarasý geliþmeden önce verilecek eðitimler ile ayak bakým davranýþlarý olumlu yönde etkileneceði ve bireylerin ayak bakýmýna yönelik öz etkililik ve öz bakým davranýþlarýnýn geliþeceði düþünülmektedir.
(Bu bildiri özeti “Diyabetik Ayak Yarasý Olan ve Olmayan Bireylerin Ayak Bakým Davranýþlarýnýn, Öz Etkililik Ve Öz Bakým Aktivitelerine Etkisinin Belirlenmesi” adlý tez çalýþmasýndan üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Diyabetik Ayak, Öz etkililik, Öz Bakým
|
