Dünya Saðlýk Örgütü güvenli kaný “verildiði kiþide herhangi bir tehlike ya da hastalýk oluþturmayan, enfeksiyon etkenlerini veya zararlý yabancý maddeleri içermeyen kan” olarak tanýmlamaktadýr. Kan ve kan ürünü kullanýmý hastalýklarý tedavi etmek, hastanýn yaþamýný kurtarmak ya da klinik durumunu düzeltmek amacýyla uygulanan hayatý kurtarýcý bir yöntemdir. Bunun yaný sýra erken ve geç komplikasyonlarý görülebilen multidisipliner bir yaklaþýmý gerektiren oldukça riskli bir tedavi þeklidir.
Hemovijilans, kan ürünü kullanýmý kaynaklý her türlü beklenmeyen ve istenmeyen etkilerin deðerlendirilmesi, toplanmasý, tekrar oluþumunun önlenmesi; kanýn alýcýdan alýnýp vericiye verilmesi sürecindeki transfüzyon zincirini kapsar. Uluslararasý Hemovijilans Aðý 37 ülke ve bölgesel sistemde kullanýlmaktadýr. Ýþbirliði, deneyim, paylaþým ve karþýlaþtýrma esaslý kurulan uluslararasý að; tanýmlar, eðitimler ve yýllýk seminerler yapmaktadýr. Ülkemizde ise hemovijilans 2016 yýlýnda Ulusal Hemovijilans Rehberi ile tanýmlanmýþtýr. Türk Hematoloji Derneði 2015-2017 yýllarý arasýnda “Akut Transfüzyon Reaksiyonlarýnýn Analizi ve Transfüzyon Hemþiresi ~ Hemovijilans Hemþiresi Model Projesi” isimli altyapý projesi ile ülkemizin farklý illerinden 20 hemovijilans hemþiresi yetiþtirmiþtir.
Kan merkezinden kanýn çýkmasý ve kanýn kullanýldýðý ilgili birim arasýnda koordinasyonu saðlayan kiþiler hemovijilans kontrol hemþireleridir. Kan baðýþýyla ilgili güvenli bilgiyi saðlamak, hastane ve kan birimlerini istenmeyen olay, reaksiyonlara karþý uyarmak gibi görevleri bulunmaktadýr. Hemovijilans Hemþiresi 7500 ünite/yýl ve altýnda transfüzyon gerçekleþtirilen hastanelerde en az bir kiþi olarak istihdam edilmektedir. Hemovijilans Hemþiresi; transfüzyon komitesine baðlý olarak çalýþmaktadýr. Hastanede gerçekleþtirilen tüm transfüzyonlarý takip etmek, periyodik eðitimler düzenlemek, uygunsuzluklarý transfüzyon komitesine bildirmek ve kayýt tutmak gibi görevleri bulunmaktadýr. Transfüzyon uygulamalarý hemþirelerin en önemli uygulama süreçlerinden birisi olup güvenli bir kan ve kan ürünü transfüzyonu, kaliteli bir hemþirelik hizmeti sunulduðunun göstergesidir.
Anahtar Kelimeler: Hemþirelik, Hemovijilans, Saðlýk
|
