Serebrovasküler hastalýk yani inme beyine giden kan damarlarýnýn týkanýklýðýdýr. Ýnmenin yarattýðý sonuçlar deðiþkenlik gösterir ve karmaþýktýr. Ýnme sadece nörolojik ve fiziksel fonksiyonlarý etkilemekle kalmaz ayný zamanda hayatta kalanlarda günlük yaþam aktivitelerinde baðýmlýlýða neden olurken, biliþsel ve mental bozukluklara da yol açar. Ýnme geçiren hastalarýn yaklaþýk olarak yarýsýndan çoðunda engellilik durumu bulunmaktadýr. Dünyada ortalama yaþam süresi beklentisi arttýkça daha fazla sayýda hasta serebrovasküler hastalýðýn sekelleriyle yüzleþecektir. Hastalar inme ile daha uzun süre mücadele edecekler ve hayatýn fiziksel, zihinsel ve sosyal yönleriyle daha uzun süre baþ etmek zorunda kalacaklardýr. Bu durum bireylerde fonksiyonel durumda baðýmlýlýða neden olmaktadýr. Fonksiyonel durum; bireyin bedensel, ruhsal, sosyal iyilik halinin ve genel saðlýk durumunun bir göstergesidir. Saðlýk profesyonelleri yetersizliði olan hastalarýn bakýmýnda karar verirken sýklýkla fonksiyonel durumla ilgili bilgi almaktadýrlar.
Psikolojik dayanýklýlýk, kiþinin olumsuz koþullarýn üstesinden baþarýyla gelebilme ve uyum saðlayabilme yeteneðidir. Psikolojik dayanýklýlýk, bireysel saðlýk için koruyucu bir faktördür ve inme hastalarýnýn biliþsel aktivitelerinin dinamik tepkisini öngörmede yardýmcý olabilir. Bu nedenle saðlýk personeli, hastayla ilgilenirken hastalarýn fiziksel ve zihinsel saðlýðýný geliþtirmek için hastalarýn psikolojik yönden olumsuz duygularýna dikkat etmeli ve hastanýn psikolojik yükünü azaltmak için uygun önlemleri almalýdýr. Psikolojik dayanýklýlýk anlayýþýný artýrmak ve öz etkililik ve baþa çýkma stratejilerini, inme hastalarýnýn psikolojik rehabilitasyonunu iyileþtirmek için bir temel almak gerekmektedir. Öz etkililik, “kiþinin ileriye dönük durumlarý yönetmek için gerekli eylem yollarýný organize etme ve yürütme yeteneklerine olan inançlarý” olarak tanýmlanmýþtýr Öz etkililik, hastanýn baþa çýkma yeteneðini ve engelleme toleransýný geliþtirebilen ve psikolojik dayanýklýlýðýný artýrabilen öz düzenleme sürecinde önemli bir rol oynar.
Hastalarýn fonksiyonel durumlarýnýn, öz etkililik düzeylerinin ve psikolojik dayanýklýlýk düzeylerinin deðerlendirilmesi tedavinin devamýnda hastanýn iyileþmesine sürecine katký saðlamak açýsýndan önemlidir. Yapýlan çalýþmalarda inmeli hastalarda fonksiyonel baðýmsýzlýk düzeylerinin hastalarýn öz etkililik ve psikolojik dayanýklýlýðýný etkilediði görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ýnme, Fonksiyonel Durum, Öz-etkililik, Psikolojik Dayanýklýlýk
|
