Amaç: Bu araþtýrma karaciðer nakli hastalarýnýn psikolojik saðlamlýk düzeyi ile akýlcý ilaç kullanýmý arasýndaki iliþkiyi belirlemek amacýyla iliþkisel tanýmlayýcý olarak yapýldý.
Materyal ve Metot: Araþtýrma Ocak 2020 ile Haziran 2021 tarihleri arasýnda Turgut Özal Týp Merkezi Karaciðer Nakli Enstitüsünde yapýldý. Araþtýrmanýn örneklemini 114 karaciðer nakli olmuþ hasta oluþturdu. Verilerin toplanmasýnda Sosyodemografik Veri Formu, Kýsa Psikolojik Saðlamlýk Ölçeði ve Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Ölçeði kullanýldý. Çalýþmanýn yapýlmasý için gerekli kurum izni ve etik kurul izni alýndý. Veriler yüz yüze görüþme yöntemiyle toplandý.
Bulgular: Araþtýrmaya katýlan hastalarýn Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Ölçeðinden aldýklarý ortalama puan 80.0 ± 9.53 olarak (yüksek) hesaplandý. Kýsa Psikolojik Saðlamlýk Ölçeðinden alýnan ortalama puan 18.19 ± 5.69 olarak (normal) belirlendi. Psikolojik saðlamlýk ölçeðinde; sigara kullanan hastalarýn ve ilaç kullanýmý ile ilgili bilgiyi hekimden alan hastalarýn aldýklarý puanlar istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek bulundu (p<0.05). Akýlcý Ýlaç Kullanýmý ölçeðinde; okur-yazar olan, özel saðlýk sigortasýna sahip olan ve nakil üzerinden 13-18 ay geçmiþ olan hastalarýn aldýklarý puan istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek bulundu (p<0.05). Akýlcý ilaç kullanýmý ve kýsa psikolojik saðlamlýk ölçekleri arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmadý (p>005).
Sonuç: Bu araþtýrmada katýlýmcýlarýn akýlcý ilaç kullaným düzeyi yüksek, psikolojik saðlamlýk düzeyi ise normal bulundu. Akýlcý ilaç kullanýmý ve psikolojik saðlamlýk ölçekleri arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmadý. Bu sonuçlar doðrultusunda hemþireler; karaciðer nakli olmuþ hastalarýn akýlcý ilaç kullanýmý ilkelerine uygun hareket edip etmediðini takip etmeli, taburculuk eðitiminde bu konuda eðitimler vermeli bununla birlikte hastalarý psikolojik saðlamlýk açýsýndan deðerlendirmeli ve rehberlik etmelidir.
Anahtar Kelimeler: Akýlcý ilaç kullanýmý, hasta, hemþire, karaciðer nakli, psikolojik saðlamlýk.
|
