Neredeyse her üç internet kullanýcýsýnýn ikisi interneti, çevrimiçi saðlýk bilgisine ulaþmak için kullanmaktadýr. Bu da interneti saðlýk bilgisinin ana kaynaklarýndan biri yapmaktadýr. Elektronik saðlýk kayýtlarý ( ESK ), kiþisel iletiþim bilgileri, hastanýn týbbi geçmiþi, alerjileri, test sonuçlarý ve tedavi planý gibi hasta bilgilerini içeren hasta kayýtlarýnýn dijital formlarýdýr. Kiþisel ESK ise hastanýn web tabanlý bir sistem kullanýlarak eriþilen ve paylaþýlan, saðlýk bilgileriyle iliþkisini ve saðlýk bilgilerini yönetmesini saðlamak için tasarlanmýþtýr.
Dünya Saðlýk Örgütü, Saðlýk okuryazarlýðý ( SOY ) saðlýðýn korunmasý ve sürdürülmesi için bir bireyin saðlýk bilgisine ulaþma, anlama ve kullanma becerisi olarak tanýmlamaktadýr. eSaðlýk okuryazarlýðý ( eSOY ) kavramý ise, saðlýk bilgilerini dijital kaynaklardan aramak, bulmak, anlamak, deðerlendirmek ve elde edilen saðlýk bilgilerini, bir saðlýk sorununun ele alýnmasý ve çözülmesinde kullanabilme becerisidir.
Ülkemizde kullanýlan e-Nabýz, kiþisel ESK'nýn güzel örneklerinden biridir. Saðlýk kuruluþlarýndan toplanan saðlýk verilerine vatandaþlarýn ve saðlýk profesyonellerinin elektronik ortamlardan eriþebilecekleri bir uygulamadýr. Avustralya’ da 2012 yýlýnda uygulamaya konan My Health Record (MyHR), benzer bir uygulamadýr.
Saðlýk okuryazarlýðý yetersizliðinde; kiþisel saðlýk konularýnda daha az araþtýrma yapýldýðý, bilgi edinme yeteneðinin daha zayýf olduðu, talimatlarý uygulama konusunda yetersizlik olduðu gösterilmiþtir.
Avustralya’da MyHR’deki kullanýlabilirlikle ilgili birçok unsurun, eSOY yetersizliði olan kullanýcýlara uygun bir þekilde hitap etmediði gösterilmiþtir. Kullanýlabilirlik sorunlarý, kiþisel saðlýk kayýtlarýnýn uluslararasý alanda kullanýlmasýnýn önündeki önemli bir engel olarak belirlenmiþtir. Bu nedenle, kiþisel ESK kullanýmýnýn etkili olmasý için toplumun eSOY alanýndaki bilgi ve becerilerinin arttýrýlmasý gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Saðlýk Okuryazarlýðý, eSaðlýk Okuryazarlýðý, Elektronik Saðlýk Kaydý
|