Amaç: Bu çalýþmanýn amacý dahili kliniklerde yatarak tedavi gören kronik hastalýða sahip bireylerde beklenen stigma düzeyini ve iliþkili faktörleri incelemektir.
Metod: Tanýmlayýcý, cross-sectional nitelikte olan bu çalýþmanýn verileri Mayýs-Aðustos 2022 tarihleri arasýnda yüz yüze veri toplama yöntemiyle gerçekleþtirildi. Kronik hastalýk tanýsý almýþ toplam 195 hasta araþtýrmanýn örneklemini oluþturdu. Veri toplamak amacýyla Hasta Bilgi Formu, Kronik Hastalýklarda Beklenen Stigma Ölçeði, Barthel Günlük Yaþam Aktiviteleri (GYA) Ýndeksi ve Beck Depresyon Ölçeði kullanýldý.
Bulgular: Araþtýrmaya dahil edilen toplam 195 hastanýn yaþ ortalamasý 51.8 (±17.6) ve hastalýk taný süresi ortalamasý ise 75.4 (±102.1) ay olarak bulundu. Hastalarýn sahip olduklarý hastalýk nedeniyle sýrasýyla en çok sosyal (%71.3), ekonomik (%70.3) ve özel yaþantýsýnýn (%59.5) olumsuz etkilendiði belirlendi. Hastalarýn Barthel GYA indeksi total puaný 83.4 (±22.5) ve depresyon ölçeði puaný 19.0(±10.0) idi. Stigma ölçeði total puan ortalamasýnýn ise 1.92 (±0.6) olduðu ve alt boyutlardan alýnan en yüksek puan ortalamasýnýn iþ yaþamýna (2.5±1.0) ait olduðu saptandý. Hastalarýn stigma puan ortalamasýnýn sosyodemografik özelliklere göre karþýlaþtýrýldýðýnda anlamlý fark olmadýðý saptandý (p>0.05). Bazý klinik ve psikososyal özellikler ile iliþkisi incelendiðinde ise ekonomik (p=0.044) sosyal (p=0.006) ve özel yaþantýsý (p=0.001) etkilenen hastalarýn stigma puanýnýn anlamlý olarak yüksek olduðu görüldü. Ayrýca Barthel GYA ölçeði puan ortalamasý ile negatif (p=0.023), depresyon ölçeði puan ortalamasý ile pozitif korelasyon gösterdiði belirlendi (p<0.001).
Sonuç: Kronik hastalýða sahip bireylerde stigma puanýn en yüksek iþ yaþantýsýna ait olduðu, stigma düzeyinin bireyin hem fiziksel yeterlilikleri hem de psikososyal iyilik durumu ile iliþkili olduðu saptanmýþtýr. Dolayýsýyla hastalarýn hem fiziksel hem de psikososyal saðlýðýnýn deðerlendirilmesi bütüncül bakýmýn saðlanmasý açýsýndan büyük önem taþýmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Kronik Hastalýklar, Beklenen Stigma, Günlük Yaþam Aktiviteleri, Depresyon
|
