Kiþinin kazanmýþ olduðu bilgi ve deneyim olarak tanýmlanabilen kültür, toplumdan topluma deðiþebildiði gibi bireyden bireye de deðiþmektedir. Öyle ki “her karþýlaþma kültürel bir karþýlaþmadýr” denebilir. Kültürel yeterlilik; insanlarýn edinmiþ olduklarý kültürel deðerlerini hoþgörü ile karþýlamak, onlarýn düþünce ve davranýþlarýna saygý duymaktýr. Saðlýk alanýnda kültürel yeterlilik ise; bakým verilen hastanýn kendi saðlýðý hakkýndaki düþünce, tutum ve davranýþlarýný anlamak ve hastanýn deðerlerine saygý duyulduðunu yapýlan bakým planý ve uygulamalar ile hastaya hissettirmektir. Hastanýn kültürel deðerleri dikkate alýnarak hazýrlanan bir bakým planýndaki en önemli faktör hemþirenin kültürel yeterlilik durumudur. Ülkemizdeki kültürel çeþitlilik incelendiðinde bu durum daha da önemli hale gelmektedir. Her kültürde lohusa uygulamasý, yenidoðan uygulamasý farklý olabilmekte ve anne ya da bebek ölümüyle sonuçlanabilmektedir. Literatürde ayný ülkede farklý kültüre sahip insanlarýn farklý oranlarda anne ve çocuk ölümlerini belirten araþtýrmalara rastlanmaktadýr. Farklý kültürden gelen annelerin kültürel inanç, tutum ve davranýþlarýnýn anlaþýlamamasý sonucunda annelerin ciddi hastalýk yaþamalarýna hatta ölümlerine sebep olmaktadýr. Anne ya da anne adayý ile en fazla zamaný geçirecek olan hemþire, anne hastalýklarý ve ölümlerini önlemede önemli bir role sahiptir. Söz konusu farklý kültürden hastalar olduðunda bu önemli rol daha da deðer kazanmaktadýr. Bu baðlamda hemþirelerin kültürel yeterliliklerinin tespiti, eðitimi ve geliþimi gerekmektedir. Literatürde kültürel yeterlilik düzeylerinin eðitimle arttýðýný gösteren çalýþmalar mevcuttur. Hemþirelerin kültürel yeterlilik düzeylerinin arttýrýlmasý, iþ doyumunu yükseltmekte, hasta-hemþire uyumunu, hasta–tedavi uyumunu, hastalarýn hemþirelere olan güvenini arttýrmaktadýr. Hastanýn kültürel deðerleri dikkate alýnmadan hazýrlanan bir hemþirelik bakým planý eksik ve hatalý olabileceði gibi baþarýsýzlýkla da sonuçlanabilir.
Anahtar Kelimeler: Hemþirelik, Kadýn Doðum Hemþireliði, Kültürel Yeterlilik
|
