Amaç: Bu çalýþmanýn amacý Multipl Skleroz (MS) hastalarýnda kiþilik özelliklerini belirlemek, stigma, depresyon ve yaþam kalitesi ile olan iliþkisini incelemektir.
Metod: Tanýmlayýcý, vaka-kontrol niteliðinde olan bu çalýþmaya 80 MS hastasý ve 96 saðlýklý kontrol grubu dahil edildi. Araþtýrmanýn verileri online olarak Haziran-Temmuz 2022 tarihleri arasýnda toplandý. Verilerin toplanmasý amacýyla hasta/kiþi tanýlama formu, Eysencek Kiþilik Anketi- Gözden Geçirilmiþ Kýsa Formu, Nöroyaþam Kalitesi-Stigma Ölçeði, Beck Depresyon Envanteri ve MS Yaþam Kalitesi Ölçeði-54 kullanýldý.
Bulgular: Araþtýrmaya katýlan hastalarýnýn çoðunluðu kadýn (%66) ve yaþ ortalamasý 43.01 (±11.2) idi. Taný süresinin 12.3 (±8.2) olan hastalarýn büyük çoðunluðunun yardýmcý araç gereç kullanmadýðý (%75.0) belirlendi. Kontrol grubundaki bireylerin yaþ ortalamasý ise 38.84 (±14.2) idi ve yaþ deðiþkeni dýþýnda (p=0.006) diðer sosyodemografik veriler açýsýndan MS hastalarý ile arasýnda anlamlý fark yoktu (p>0.05). Yaþ deðiþkeni kontrol altýna alýndýðýnda nörotisizm alt boyut puan ortalamasýnýn kontrol grubuna göre daha yüksek (p=0.003) ve dýþadönüklük alt boyut puan ortlamasýnýn ise daha düþük olduðu saptandý (p=0.018). Psikotisizm alt boyut puan ortlamasý açýsýndan ise gruplar arasýnda anlamlý fark yoktu (p=0.786). Ayrýca dýþadönüklük puan ortalamasýnýn stigma (p<0.05) ve depresyon ile ters yönlü (p<0.01), yaþam kalitesi fiziksel alt boyutu ile pozitif korelasyon gösterdiði saptandý (p<0.01). Nörotisizm ve psikotisizm alt boyutlarýnýn ise stigma ve depresyon ile pozitif, yaþam kalitesi tüm alt boyutlarý ile negatif korelasyon gösterdiði belirlendi (p<0.01).
Sonuç: Kontrol grubu ile kýyaslandýðýnda MS hastalarýnýn daha fazla nörotik kiþilik özelliðine sahip olduðu ve kiþilik özelliklerinin stigma, depresyon ve yaþam kalitesi ile iliþkili olduðu saptandý. Yaþam kalitesini artýrmak amacýyla hastalarýn kapsamlý deðerlendirilmesi ve kiþilik özelliklerinin dikkate alýnmasý önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Multipl skleroz, kiþilik özellikleri, stigma, depresyon, yaþam kalitesi
|
