Yaþamdan beklenen süre artýkça, yaþlý nüfusun 2050 yýlýna kadar ikiye katlanacaðý ve 2,1 milyar seviyeye ulaþacaðý tahmin edilmektedir. Türkiye’de de yaþlý nüfus oraný giderek artmakta olup toplam nüfus içerisinde yaþlý nüfus oranýnýn 2023 yýlýnda %10,2, 2030 yýlýnda %12,9, 2040 yýlýnda %16,3 ve 2060 yýlýnda %22,6 olacaðý öngörülmektedir. Yaþlanma süreci ile birlikte yaþlý bireylerin yaþadýklarý psikolojik, fiziksel ve sosyal deðiþimler bireyin saðlýðýný etkilemektedir. Bu dönemde yaþlý bireylerin fiziksel, sosyal ve psikolojik yönden artan bir desteðe ihtiyaçlarý vardýr. Yaþlý bireylerin fiziksel ve sosyal yönden iyilik hallerini artýran, hayvan destekli terapiler oldukça uzun zamandýr araþtýrma konusu olmuþtur. Ancak hayvan destekli terapilerin, canlý hayvan bakýmýnýn zor olmasý ve alerjik durumlar meydana gelebilmesi nedeniyle bazý dezavantajlarý vardýr. Hayvan destekli terapilere alternatif olarak, yaþlý bireylerin sadece fiziksel deðil, sosyal ve duygusal yönden desteklenmesinde potansiyel bir yöntem olarak baþvurulan müdahalelerden biri de evcil hayvan tipi robot terapilerdir. Evcil hayvan tipi robot kullanýmý oldukça yaygýn olup, bunlardan biri PARO robottur. PARO robot, terapi için özel olarak tasarlanmýþ, görünümü, sesleri ve davranýþlarý bebek Arp fokuna (Grönland foku) göre modellenen bir robottur. Yürütülen birçok çalýþmada PARO robotun, yaþlý bireylerin stres, kaygý, yalnýzlýk, ajitasyon düzeylerini ve antipsikotik kullanýmýný azalttýðý; sosyal baðlantýlarýný, pozitif duygu durumlarýný, yaþam kalitelerini, iletiþim becerilerini, depresyonu ve yaþlý bireylerin grup aktivitelerine katýlým oranlarýný artýrdýðý bulunmuþtur. Bununla birlikte, diðer bazý araþtýrmalarda, PARO robotun depresyon ve yaþam kalitesi üzerine istatistiksel olarak anlamlý bir etkisi olmadýðýný saptanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: paro robot, saðlýðýn geliþtirilmesi, yalnýzlýk, yaþam kalitesi, yaþlý saðlýðý
|
