Hemþirelik eðitiminde etkin bir öðretim stratejisi olarak kullanýlan simülasyon, öðrencinin güvenli ortamda psikomotor becerileri ve klinik yargý yetkinliðinin geliþmesini destekleyen öðrenme deneyimi saðlamaktadýr. Bu sürecin etkin bir þekilde sürdürülebilmesi için simülasyon yönteminin kuramsal bilgi rehberliðinde yönetilmesi önemlidir. Simülasyona dayalý öðretim sýrasýnda öðrencinin biliþsel yapýsýnýn sýnýrlarý etkilenmektedir. Karþýlaþýlan yeni bilgiler çalýþma belleðine büyük bir yük oluþturmaktadýr. Buna karþýn çalýþma belleði, bilgileri saklama ve yönetme kapasitesi açýsýndan sýnýrlýdýr. Öðrencinin biliþsel yükü artar veya çalýþan bellek kapasitesi aþýlýrsa öðrencinin performansý düþer ve öðrenme engellenir. Eðitimciler yansýtýcý sorular ve iþbirliðine dayalý uygulama becerileri ile öðrenciyi öðrenme sürecine dahil etmeye çalýþsa dahi biliþsel yük alanlarýna deðinmezse etkili öðrenme gerçekleþmez. Karmaþýk ve teknik olarak zorlayýcý öðrenme durumlarýnda öðretimi kavramsallaþtýrmak için biliþsel yük teorisi kullanýlabilir. Sweller tarafýndan 1988 yýlýnda geliþtirilen biliþsel yük teorisi, öðrenme sürecinde çalýþan bellek yükünü yönetme tekniklerine odaklanýr. Temel olarak biliþsel yük kuramý, öðrenenin sýnýrlý olan çalýþan bellek kapasitesini etkili kullanmalarýný saðlayarak öðretim yöntemleri geliþtirme üzerine odaklanmaktadýr. Biliþsel yük teorisi içsel, dýþsal ve ilgili yük olmak üzere üç alana odaklanýr. Ýçsel yük, öðrenilen bilginin karmaþýklýðýný; dýþsal yük, bilginin sunulma þekli; ilgili yük, öðrenmenin gerçekten gerçekleþebilmesi için bilginin iþlenmesidir. Biliþsel yük kuramýna dayalý bir becerinin öðretiminde içsel yük; beceriye algýsý ve hazýr oluþluðu, dýþ yük; öðrenme hedefleri doðrultusunda öðrencinin yetkinliklerine göre simülasyon teknolojisinin kullanýmý (bilgisayar tabanlý simülasyonlar vb.) ilgili yük; senaryo uygulamalarýný içermektedir. Sonuç olarak biliþsel yük kuramý, simülasyona dayalý hemþirelik öðretimi tasarýmý için bir temel olarak kullanýlabileceði ve öðrencinin performansýný, becerinin istendik davranýþa dönüþtürülesinde yardýmcý olabilecek çeþitli öðretim stratejileri sunmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: biliþsel yük kuramý, simülasyon, hemþirelik eðitimi
|
