Yoðun bakým hastalarý, sedasyon tedavisi, aðrýlý iþlemler, uyku sorunlarý, oryantasyon bozukluðu gibi faktörler nedeniyle deliryum geliþimi açýsýndan riskli grupta yer almaktadýr. Kritik hastalarda akut beyin disfonksiyonunun yaygýn bir türü olan deliryum, akut bilinç bozukluðu, oryantasyon bozukluðu, dikkatsizlik ve deðiþken zihinsel durum ile karakterizedir. Deliryum, mekanik ventilasyon süresinde uzama, hastane kalýþ süresinde artýþ, mortalite, fiziksel baðýmlýlýk, biliþsel gerileme ve artan saðlýk bakým giderleri ile iliþkili bulunduðundan yoðun bakým hastalarýnda erken dönemde tanýlanmasý önerilmektedir. Bununla birlikte günümüzde yoðun bakým hastalarýnda deliryum görülme oraný %30 ile %80 arasýnda deðiþmektedir. Deliryum görülme oraný yüksek olmasýna raðmen tanýlamasýnýn etkin þekilde yapýlmadýðý belirtilmektedir. Yoðun bakým hastalarýnda deliryum tanýlamasý, hipoaktif, hiperaktif ya da karma tipte görülebileceðinden ve hastalarda görülen sürekli biliþsel dalgalanmalardan dolayý zorlu bir iþlemdir. Literatürde yer alan rehberler deliryumun erken dönemde tanýlanmasý ve uygun giriþimlerle önlenmesini önermektedir. Yoðun Bakým Týbbý Derneði, “aðrý, ajitasyon ve deliryum önleme yönergesinde”, deliryumun önlenmesi ve yönetiminde multidisipliner kanýt temelli bakým paketlerini önermektedir. Deliryum yönetiminde ABCDEF bakým paketi, A (aðrýyý deðerlendirin, önleyin ve yönetin), B (Sedasyondan uyanma ve spontan nefes denemeleri), C (analjezi ve sedasyonlarýn seçimine dikkat etme), D (deliryum izlem ve yönetimi (CAM-ICU)), E (erken dönemde egzersiz ve hareket) ve F (ailenin katýlýmý ve yetkilendirme) þeklinde kategorize edilmektedir. Yoðun bakým hemþirelerinin ajite hasta yönetiminde yaygýn olarak tercih ettikleri kimyasal ve fiziksel kýsýtlama yerine nan-farmakolojik uygulamalara odaklanmalarý, deliryumu tanýlama ve önleme konusunda bilgi ve farkýndalýklarýnýn arttýrýlmasý gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: deliryum, yoðun bakým, hemþire, yoðun bakým ünitesi
|
