Giriþ: Yoðun bakým hastalarýnda bilinç bozukluðu, mekanik ventilasyon, sedatif ve kas gevþetici ilaç tedavisi gibi faktörlere baðlý olarak gözün koruyucu mekanizmalarý bozulur. Baþta lagoftalmos ile baþlayan bu sorunlar; basit bir abrazyondan, kemozis, ekspojur keratopati, kuru göz sendromu ve geri dönüþü olmayan mikrobiyel keratite kadar ilerleyebilen ciddi göz komplikasyonlarýna yol açabilir. Göz bakýmý, homeostazisi bozulmuþ ve enfeksiyona karþý duyarlý olan bu hassas grupta göz komplikasyonlarýnýn belirlenmesi, önlenmesi ve tedavisine yönelik en önemli ve kolay yaklaþýmdýr. Literatürde göz bakýmý uygulamalarý sýrasýnda yoðun bakým hemþiresi ya da hekimi tarafýndan fluorescein boyama ile korneanýn epitel hasar açýsýndan deðerlendirilebileceði belirtilmektedir. Amaç: Araþtýrmanýn amacý; bir hemþirenin yoðun bakým hastalarýnda önemli bir göz problemi olan ekspojur keratopatiyi erken dönemde güvenilir olarak tanýlayabilme durumunu ve ekspojur keratopati varlýðýnda gözü kapatmada kullanýlan polietilen örtünün iyileþtirmeyi desteklemedeki etkisini belirlemektir. Kapsam: Metodolojik, prospektif, randomize tek kör düzende ve iki aþamalý olarak yürütülen araþtýrma, Ege Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon ve Nöroloji Yoðun Bakým Üniteleri’nde 5 Mart 2012 - 31 Mayýs 2013 tarihleri arasýnda gerçekleþtirilmiþtir. Birinci aþama; araþtýrmanýn sýnýrlýlýklarýna uyan 78 hastanýn 156 korneasýnda araþtýrmacý ve göz hastalýklarý hekimi tarafýndan yapýlan 4354 deðerlendirmeden oluþmuþtur. Ýkinci aþama ise; basit randomizasyonla belirlenen 21 uygulama ve 22 kontrol grubu kornea üzerinde yürütülmüþtür. Yöntem: Araþtýrma verileri “Hasta Ýzlem Formu”, “Flourescein Testi Takip Çizelgesi”, “Göz Bakýmý Uygulama Rehberi”, “Karbomer Damla Uygulama Rehberi” ve “Polietilen Örtü Uygulama Rehberi” kullanýlarak toplanmýþtýr. Ýlk aþamada hastalarýn kornealarý önce araþtýrmacý hemþire, izleyen 6 saat içinde göz hastalýklarý uzmaný tarafýndan fluorescein testi ile deðerlendirilmiþtir. Ýkinci aþamada ise; kontrol grubu gözlere günde 12 kez sadece karbomer damla, uygulama grubundaki gözlere günde 4 kez karbomer damla ve 2 kez polietilen örtü birlikte uygulanmýþtýr. Hastalarýn kornealarý 10 gün süreyle izlenmiþtir. Araþtýrmanýn uygulanabilmesi için Ege Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi Klinik Araþtýrmalarý Etik Kurulu (Tarih: 06.04.2011; Sayý: 11-3.1/43), Saðlýk Bakanlýðý Ýlaç ve Eczacýlýk Genel Müdürlüðü Etik Kurulu (Tarih: 12.09.2011; Sayý: B-10-0-ÝEG-0-15-00-01) ve araþtýrmanýn yürütüleceði kurumlardan etik izin, bilinci açýk hastalarýn kendisinden, bilinçsiz hastalarýn ise yakýnlarýndan bilgilendirilmiþ olur alýnmýþtýr. Sýnýrlýlýklar: Araþtýrmanýn Ege Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi’nin tüm YB ünitelerinde yürütülmesi planlanmýþ, ancak göz hastalýklarý uzmanýnýn zaman kýsýtlýlýðý nedeniyle uygulama yerleri Nöroloji ile Anesteziyoloji ve Reanimasyon YB Üniteleri olarak sýnýrlandýrýlmýþtýr. Ayrýca araþtýrmanýn özgünlüðü nedeniyle, araþtýrmamýzýn amacýna benzer bir çalýþma bulunmamasý, araþtýrmanýn tartýþmasýný sýnýrlandýrmýþtýr. Bulgular: Araþtýrmanýn birinci aþamasý sonucunda; korneadaki epitel hasarý saptama ve boyanma derecesini belirleme açýsýndan gözlemciler arasý uyumun mükemmel, boyanmanýn özelliðini belirleme açýsýndan çok iyi düzeyde olduðu saptanmýþtýr. Ýkinci aþama sonucunda ise, kontrol grubuna göre polietilen örtü ile gözleri kapatýlan uygulama grubundaki hasta kornealarýnýn boyanma derecesinin azaldýðý ve epitel hasar yokluðuna döndüðü belirlenmiþtir. Uygulama ve kontrol grubu kornealarda hastalarýn bilinç durumu dýþýndaki tanýtýcý özelliklerinin (yaþ, cinsiyet, yoðun bakým ünitesi ve mekanik ventilasyonda kalýþ süresi, kas gevþetici ve sedatif ilaç alma duru, göz kapak aralýðý derecesi, enfeksiyon varlýðý) ve ortamýn neminin ekspojur keratopatinin iyileþmesini etkilemediði bulunmuþtur. Sonuç: Araþtýrmamýzýn birinci aþamasý sonucunda, ekspojur keratopatiyi saptama ve korneadaki boyanma derecesini belirleme açýsýndan gözlemciler arasý uyumun mükemmel, korneadaki fluorescein tutulum özelliðini belirleme açýsýndan çok iyi düzeyde olduðu bulunmuþtur. Araþtýrmanýn ikinci aþamasý sonucunda ise; polietilen örtünün karbomer damla ile kullanýldýðýnda iyileþmeyi desteklediði saptanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Ekspojur Keratopati, Erken Taný, Fluorescein Testi, Göz Bakýmý, Hemþirelik, Polietilen Örtü, Yoðun Bakým Ünitesi
|
