Amaç: Araþtýrma, son sýnýf hemþirelik öðrencilerine “Sanal Ýntravenöz Simülatör” ile verilen periferik intravenöz kateter (PÝK) uygulama eðitiminin, öðrencilerin PÝK uygulama baþarýsý üzerine olan etkisini incelemek amacýyla yapýlmýþtýr. Araþtýrmada öðrencilerin son sýnýfa kadar olan deneyimlerinin ve sanal simülatör ile verilen eðitimin PÝK uygulamaya iliþkin baþarýsýný etkileyip etkilemediði deðerlendirilmiþtir.
Yöntem: Araþtýrma, randomize kontrollü yarý deneysel olarak bir üniversitenin hemþirelik bölümünde Ekim 2019 – Þubat 2020 tarihleri arasýnda yürütülmüþtür. Araþtýrmanýn evrenini bu tarihler arasýnda öðrenimlerini sürdüren son sýnýf öðrencileri oluþturmuþtur. Çalýþma pilot bir çalýþma olarak yürütülmüþtür. Çalýþmanýn örneklem seçiminde randomizasyon basit rastgele sayýlar tablosu kullanýlarak yapýlmýþtýr. Randomizasyon sonucunda 10 öðrenci deney, 10 öðrenci kontrol grubunda olmak üzere toplam 20 öðrenci araþtýrma örneklemine dahil edilmiþtir. Deney grubundaki öðrencilere, klinik uygulamanýn ilk gününde “Sanal Ýntravenöz Simülatör” (Virtual Intravenous Simulator, Laerdal) ile PÝK uygulamasý gösterilmiþtir. Kontrol grubundaki öðrencilere ise herhangi müdahale de bulunulmamýþtýr. Kontrol grubundaki öðrencilere ise herhangi müdahale de bulunulmamýþtýr. Daha sonra her iki gruptaki öðrencilerden klinik uygulamanýn devam ettiði 4 hafta süresince gerçekleþtirdiði her bir PÝK uygulamasýnýn baþarý durumunu ve deneme sayýsýný “Periferik Ýntravenöz Kateterizasyon Anketi”ne iþaretlemeleri istenmiþtir. Ayrýca verilerin toplanmasýnda “Öðrenci Tanýtým Formu” ve “Periferik Ýntravenöz Kateterizasyon Becerisini Öz Deðerlendirme Skalasý” kullanýlmýþtýr. Verilerin deðerlendirilmesinde sayý ve yüzdelik daðýlýmlarý ki kare ve Mann-Whitney U testi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn uygulanabilmesi için; araþtýrmanýn yürütüldüðü üniversitenin Etik Kurulu’ndan ve Dekanlýðý’ndan yazýlý izin alýnmýþtýr. Araþtýrmaya katýlmayý kabul eden öðrencilerden bilgilendirilmiþ onam alýnmýþtýr.
Bulgular: Araþtýrma kapsamýna alýnan öðrencilerin yaþ ortalamasýnýn 22.55±.83 yýl olduðu, %75’inin kadýn olduðu, %50’sinin bilgisayarý haftada bir kullandýðý, %65’inin bilgisayar oyunlarýný hiç oynamadýðý saptanmýþtýr. Öðrencilerin son sýnýfa kadar olan süreçte, PÝK uygulama sayýsý ortalamasý 9.05±7.88, PÝK’i baþarýlý bir þekilde uygulama sayýsý ortalamasý 6.16±5.6 olarak bulunmuþtur. Periferik intravenöz kateter uygulama ile ilgili beceri düzeyini deney grubundaki öðrencilerin %36.4’ü çok iyi, %45.5’i iyi ve %18.2’i kötü olarak deðerlendirirken; kontrol grubundaki öðrencilerin %22.2’i çok iyi, %55.6’ý iyi ve %22.2’si kötü olarak deðerlendirmiþtir (x2= 1.818, p>.05). Sanal Ýntravenöz Simülatör ile verilen eðitim sonrasýnda, uyguladýklarý ilk periferik intravenöz kateterde deney grubundaki öðrencilerin %63.6’sý baþarýlý olurken, eðitim verilmeyen kontrol grubundaki öðrencilerin %44.4’ü baþarýlý olmuþtur (x2= .737; P>0.05). Baþarý durumuna göre son sýnýfa kadar uyguladýklarý PÝK sayýsý ortalamalarý arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlýdýr (Z= -2.827; p=.003).
Sonuç: Sanal intravenöz simülatör ile eðitim alan öðrenciler, eðitim almayan öðrenciler ile karþýlaþtýrýldýðýnda, eðitim sonrasý ilk PÝK uygulamasýnda baþarýlý olma durumu arasýnda fark bulunmamýþtýr. Araþtýrma baþladýktan sonra uyguladýklarý ilk periferik intravenöz kateterizasyonda baþarýlý olan öðrencilerin, son sýnýfa kadar uyguladýklarý PÝK sayýsý daha fazladýr.
Anahtar Kelimeler: periferik intravenöz kateter, sanal intravenöz simülatör, öðrenci hemþire
|
