COVID-19 pandemisinde bulaþ korkusuyla birlikte damgalama da artmýþ ve bu durum COVID-19 sürecinde damgalamayý salgýnýn ek bir sorunu haline getirmiþtir. Bununla birlikte, COVID-19 ve damgalama ile ilgili çalýþmalar dünya çapýnda azdýr. Bu araþtýrma, “farklý yaþam dönemlerindeki bireylerde COVID-19 taný öyküsü olan bireylere yönelik sosyal mesafe ve damgalamayý belirlemek” amacýyla kesitsel olarak gerçekleþtirilmiþtir. Araþtýrmanýn örneklemini Türkiye’nin doðu bölgesindeki bir þehir merkezinde yaþayan 356 birey oluþturmuþtur. Araþtýrmada Anket Formu ve Sosyal Mesafe Ölçeði kullanýlmýþtýr. Veriler SPSS 25.0 paket programýnda tanýmlayýcý istatistiksel metodlarýn yaný sýra, Mann Whitney U, Kruskal-Wallis ve Spearman korelasyon testiyle analiz edilmiþtir. Bireylerin yaþ ortalamasý 38.33±13.57 olup, %50.8’i erkek, %49.2’si kadýndýr. Bireylerin Sosyal Mesafe Ölçeði puan ortalamalarý 54.21±22.86 olarak bulunmuþtur (en düþük:14.00, en yüksek:98.00). Katýlýmcýlarýn COVID-19 tanýsý konulan bireylere karþý ilk üç sýrada hissettiði duygular; %43.8 tedirginlik, %39.6 korku ve %33.7 ise acýma olarak belirlenmiþtir. Araþtýrmada kadýn cinsiyet, yaþ artýþý, köy/kýrsal alanda yaþama, geniþ aile tipi, kötü ekonomik düzeyin sosyal mesafe puan ortalamasýný istatistiksel olarak anlamlý derecede arttýrdýðý görülmüþtür (p<0.05). Ayný zamanda kronik hastalýðýn olmasý, COVID-19 tanýlý yakýn varlýðý, COVID-19 tanýlý yakýnýnda ölüm, COVID-19 hakkýnda bilgi sahibi olma durumu ve COVID-19 pandemi öncesinde insan iliþkilerinin iyi olmasýnýn sosyal mesafe puan ortalamasýný istatistiksel olarak anlamlý derecede azalttýðý belirlenmiþtir (p<0.05). COVID-19 tanýsý konma durumu, COVID-19 uðraþýlarýyla geçirilen saat, medyanýn COVID-19 bakýþ açýsýný etkileme durumu ve COVID-19 pandemisinde inanç düzeyi deðiþkenlerine göre sosyal mesafe puan ortalamasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark görülmemiþtir (p>0.05). Damgalamayý azaltýcý uygulamalarýn arttýrýlmasý faydalý olacaktýr. ORCID NO: 0000-0003-1064-3977
Anahtar Kelimeler: COVID-19, damgalama, sosyal mesafe, ayrýmcýlýk.
|
