Amaç: Bu araþtýrma lomber disk herni ameliyatý sonrasý hastalarýn bakým baðýmlýlýðý ve karþýlanmayan bakým gereksinimleri arasýndaki iliþkiyi belirlemek amacýyla yapýldý. Materyal ve Metot: Araþtýrma, Atatürk Üniversitesi Saðlýk Araþtýrma ve Uygulama Merkezi Beyin ve Sinir Cerrahisi Kliniðinde Ekim 2022 - Eylül 2023 tarihleri arasýnda araþtýrmaya dahil edilme kriterlerine uyan 268 hastayla yürütüldü. Araþtýrmanýn verileri “Hasta Tanýtým Formu”, “Bakým Baðýmlýlýðý Ölçeði” ve “Karþýlanmayan Bakým Gereksinimleri Ölçeði” kullanýlarak toplandý. Verilerin analizinde sayý, yüzde, ortalama, standart sapma, baðýmsýz gruplarda t-testi, ANOVA, Pearson korelasyon testleri ve Cronbach Alpha analizi kullanýldý. Araþtýrmaya baþlamadan önce bir üniversitenin Týp Fakültesinden etik kurul izni alýndý (Tarih: 20.09.2022, Sayý: B.30.2.ATA.0.01.00/651). Araþtýrma verilerinin toplanabilmesi için araþtýrmanýn yapýldýðý hastaneden izin alýndý. Hastalara gerekli açýklamalar yapýldýktan sonra sözel onaylarý alýndý. Araþtýrmada bireysel haklarýn korunmasý gerektiðinden çalýþma süresinde Ýnsan Haklarý Helsinki Deklerasyonu’na sadýk kalýndý. Bulgular: Araþtýrmaya katýlan hastalarýn %56,9’unun erkek, %80,9’unun evli, %38,3’ünün okur yazar, %45,9’unun kronik hastalýðýnýn olduðu, %71,4’ünün daha önce hastanede yattýðý, %55,0’inin daha önce ameliyat olduðu ve %75,6’sýnýn refakatçisinin olduðu saptandý. Ayrýca hastalarýn yaþ ortalamasýnýn 47,71±15,18 yýl ve beden kitle indeksi ortalamasýnýn 26,26 ±3,28 olduðu belirlendi. Hastalarýn Bakým Baðýmlýlýðý Ölçeði puan ortalamasý 55.77±4.36 ve Karþýlanmayan Bakým Gereksinimleri Ölçeði puan ortalamasý 2.88±0.59’dur. Hastalarda bakým baðýmlýlýðý ile cinsiyet, medeni durum, kronik hastalýk, eðitim durumu, daha önce hastanede yatma, daha önce ameliyat olma durumu ve refakatçi varlýðý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý fark olmadýðý belirlendi (p>0.05). Araþtýrmada, Bakým Baðýmlýlýðý Ölçeði puaný ile Karþýlanmayan Bakým Gereksinimleri Ölçeði puaný (r=-0,165) ve yaþ ortalamasý (r=-0,153) arasýnda negatif yönlü anlamlý iliþki varken (p<0,05); beden kitle indeksi ortalamasý (r=-0,044) arasýnda istatistiksel olarak anlamlý iliþki yoktu (p>0,05). Sonuç: Lomber disk herni ameliyatý sonrasý hastalarýn bakým baðýmlýlýðýnýn orta düzeyde olduðu görüldü. Bakým baðýmlýlýðý ile yaþ ve karþýlanmayan bakým gereksinimleri arasýnda iliþki olduðu, bakým baðýmlýlýðý yüksek olan hastalarýn yaþýnýn ve karþýlanmayan bakým gereksinimlerinin daha fazla olduðu görüldü. Bu doðrultuda hemþirelerin, hastalarýn bireysel özelliklerini göz önünde bulundurmasý, hastalarýn baðýmlýlýk düzeyine ve bakým gereksinimlerine göre bakýmý planlanmasý önerilebilir. ORCID NO: 0000-0001-5382-4896
Anahtar Kelimeler: Lomber Disk Hernisi, Karþýlanmayan Bakým, Bakým Baðýmlýlýðý
|
