Ruhsal bozukluklar tüm dünyada yaygın olarak görülen, kronikleşme eğilimi gösteren ve yeti yitimine neden olan hastalıklardır. Dünya Sağlık Örgütü, sağlık kurumlarına başvuran her dört kişiden birinde tanı konulabilir ruhsal bozukluk olduğunu ve çoğu insanın ruhsal bozukluklardan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilendiğini bildirmektedir. Ülkemizde ise son yıllarda doğal afetler, göç ve ekonomik kriz gibi faktörler nedeniyle depresyon ve anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerin sayısı önemli ölçüde artmıştır. Sağlık Bakanlığı (2022) verilerine göre nüfusun %17'si ruhsal bozukluğa sahiptir. Bu yüksek oranlara rağmen tüm dünyada nüfusun büyük bölümü ihtiyacı olan ruh sağlığı hizmetini alamamakta, geleneksel ruh sağlığı tedavi ve bakım yaklaşımları artan talebi karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Ne yazık ki Türkiye'de 83 milyon nüfusun yaklaşık 9 milyonu ruh sağlığı desteğine erişebilmektedir. Ancak teknolojik gelişmeler artan gereksinimlerin karşılanmasına ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine önemli katkı sunabilmektedir. Günümüzde teknolojideki gelişmeler sayesinde dünyadaki tüm sağlık sistemlerinde dijital bir dönüşüm başlamıştır. Bu durum ruh sağlığı hizmetlerinde yapay zeka, dijital konsültasyon, tele-psikiyatri, e-sağlık, m-sağlık, izleme cihazları, sanal gerçeklik ve akıllı telefon uygulamaları gibi dijital sağlık teknolojilerinin kullanılmasına olanak tanımıştır. Dijital sağlık teknolojileri, bireyselleştirilmiş bakım ve tedavi ile daha etkili ve verimli sağlık hizmeti sunma potansiyeline sahiptir. Nitekim psikiyatri alanında amaca uygun şekilde kullanılan dijital teknolojilerin sağlık hizmetlerinin organizasyonu, sunumu ve kalitesi açısından birçok avantaja sahip olduğu vurgulanmaktadır. Psikiyatri hemşireleri tanı, tedavi ve rehabilite edici sağlık bakım hizmetlerinde ruhsal bozukluğu olan bireylerle birebir çalışan en önemli meslek grupları arasında yer almaktadır. Bu nedenle psikiyatri hemşirelerinin rol ve sorumlulukları doğrultusunda ruh sağlığı hizmetlerinde dijital sağlık teknolojilerini kullanmaları ve sonuçlarını değerlendirmeleri oldukça önemlidir. Bu derlemede ruh sağlığı hizmetlerini iyileştirmek için önemli bir araç haline gelen dijital sağlık teknolojilerinin mevcut durumu ve gelecekteki potansiyeli incelenmektedir. ORCID NO: 0000-0002-8721-441X, 0000-0002-8898-9399
Anahtar Kelimeler: Dijital sağlık teknolojileri, ruh sağlığı hizmetleri, psikiyatri hemşireliği
|
