Yoğun bakım hastaları, sedasyon tedavisi, ağrılı işlemler, uyku sorunları, oryantasyon bozukluğu gibi faktörler nedeniyle deliryum gelişimi açısından riskli grupta yer almaktadır. Kritik hastalarda akut beyin disfonksiyonunun yaygın bir türü olan deliryum, akut bilinç bozukluğu, oryantasyon bozukluğu, dikkatsizlik ve değişken zihinsel durum ile karakterizedir. Deliryum, mekanik ventilasyon süresinde uzama, hastane kalış süresinde artış, mortalite, fiziksel bağımlılık, bilişsel gerileme ve artan sağlık bakım giderleri ile ilişkili bulunduğundan yoğun bakım hastalarında erken dönemde tanılanması önerilmektedir. Bununla birlikte günümüzde yoğun bakım hastalarında deliryum görülme oranı %30 ile %80 arasında değişmektedir. Deliryum görülme oranı yüksek olmasına rağmen tanılamasının etkin şekilde yapılmadığı belirtilmektedir. Yoğun bakım hastalarında deliryum tanılaması, hipoaktif, hiperaktif ya da karma tipte görülebileceğinden ve hastalarda görülen sürekli bilişsel dalgalanmalardan dolayı zorlu bir işlemdir. Literatürde yer alan rehberler deliryumun erken dönemde tanılanması ve uygun girişimlerle önlenmesini önermektedir. Yoğun Bakım Tıbbı Derneği, “ağrı, ajitasyon ve deliryum önleme yönergesinde”, deliryumun önlenmesi ve yönetiminde multidisipliner kanıt temelli bakım paketlerini önermektedir. Deliryum yönetiminde ABCDEF bakım paketi, A (ağrıyı değerlendirin, önleyin ve yönetin), B (Sedasyondan uyanma ve spontan nefes denemeleri), C (analjezi ve sedasyonların seçimine dikkat etme), D (deliryum izlem ve yönetimi (CAM-ICU)), E (erken dönemde egzersiz ve hareket) ve F (ailenin katılımı ve yetkilendirme) şeklinde kategorize edilmektedir. Yoğun bakım hemşirelerinin ajite hasta yönetiminde yaygın olarak tercih ettikleri kimyasal ve fiziksel kısıtlama yerine nan-farmakolojik uygulamalara odaklanmaları, deliryumu tanılama ve önleme konusunda bilgi ve farkındalıklarının arttırılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: deliryum, yoğun bakım, hemşire, yoğun bakım ünitesi
|
